1. Methadone là gì?

Thuốc Methadone là một loại thuốc bắt buộc phải kê theo toa. Đây là một thuốc thuộc nhóm opioids. Những thuốc tương tác với các thụ thể opioid trong não mang lại một loạt các phản ứng trong cơ thể. Nó đi từ cảm giác giảm đau, đến thư giãn, khoái cảm và mãn nguyện. Nói đến đây, chúng ta sẽ có thắc mắc rằng tại sao Heroin cũng thuộc nhóm Opioids. Nhưng lại sử dụng methadone điều trị nghiện Heroin. Thực chất Methadone được dùng thay thế cho heroin và các loại thuốc phiện khác.

Thời gian bán hủy của Methadone dài hơn nhiều so với Heroin, khi đó nó sẽ giảm số lần bạn sử dụng Heroin. Ví dụ, khi sử dụng heroin, tác dụng của nó kéo dài trong khoàng 6 tiếng làm bạn hưng phấn, thoải mái. Nhưng sau 6 tiếng đó, bạn bắt đầu lên cơn “đói thuốc” và vật vã và phải sử dụng liều tiếp theo. Nhưng khi dùng methadone thay thế, thời gian tác dụng của methadone từ 25 – 40 tiếng. Làm bạn không còn thèm thuốc và phải sử dụng heroin liên tục nhiều lần.

2. Methadone có gì tốt hơn so với heroin?

Nhưng nếu vậy liệu rằng chúng ta có đang sử dụng một dang “chất gây nghiện” khác để thay thế Heroin. Mặc dù methadone cùng nhóm và cùng tác động giống Heroin. Nhưng methadone là thuốc được chứng minh có ít tác động có hại lên cơ thể con người hơn so với heroin.

Khi dùng methadone, người bệnh được kiểm soát liều lượng và triệu chứng chặt chẽ. Duy trì Methadone giữ cho người bệnh ổn định trong khi họ tạo ra những thay đổi tích cực trong cuộc sống của họ. Các vấn đề sức khỏe được giảm hoặc tránh, đặc biệt là những vấn đề liên quan đến tiêm chích, chẳng hạn như HIV, viêm gan B và virus viêm gan C, nhiễm trùng da và các vấn đề về tĩnh mạch. Hơn nữa, chi phí sử dụng methadone rẻ hơn rất nhiều so với heroin. Ở một số quốc gia còn phát methadone miễn phí.

3. Các tác dụng phụ có thể gặp phải khi sử dụng methadone

Các tác dụng phụ phổ biến nhất của methadone là:

• Đổ mồ hôi nhiều (uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày để tránh mất nước)
• Tiểu khó, tiểu lắt nhắt.
• Chán ăn, buồn nôn.
• Bụng cồn cào.
• Táo bón.
• Đau cơ và khớp.
• Chu kỳ kinh không đều ở phụ nữ.
• Giảm ham muốn tình dục.
• Phát ban và ngứa.
• Ngầy ngật, lơ mơ.

4. Điều trị nghiện heroin bằng methadone trong bao lâu?

Thời gian  sử dụng methadone để điều trị cai nghiện heroin tùy vào triệu chứng và độ tuân thủ của từng người. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng cần ít nhất một năm và một số trường hợp có thể kéo dài hơn thế. Sau thời gian đầu dùng methadone theo liều tiêu chuẩn, bệnh nhân sẽ được điều chỉnh giảm liều từ từ để ngăn ngừa hội chứng cai thuốc. Dù vậy, nếu nguy cơ tái nghiện cao, một số người có thể phải duy trì methadone lâu dài.

5. Vì sao người ta không cho mang methadone về nhà?

Chắc hẳn có rất nhiều người thắc mắc rằng vì sao những người điều tri methadone hàng tuần phải tới uống thuốc mà không được mang về nhà. Lý do một phần là bởi vì methadone có tính chất giống heroin. Một số kẻ buôn bán ma túy sẽ lợi dụng tính chất này để chế tạo methadone thành một loại ma túy. Hơn nữa, việc để người điều trị hằng ngày tới lấy thuốc uống, giúp nhân viên y tế kiểm soát được liều lượng, tránh gây tình trạng “nghiện” methadone. Và giúp việc theo dõi điều trị nghiện heroin được đều đặn hơn.

6. Có phải Methadone có xu hướng giảm tác dụng trong việc điều trị nghiện?

Có một số ý kiến cho rằng việc sử dụng methadone điều trị nghiện đã không còn hiệu quả nữa. Vậy sự thật là gì? Như đã giải thích ở trên, methadone có cùng cơ chế tác dụng với heroin, tức là chúng tác động lên thụ thể opioids. Thực tế cho thấy, hiện nay có một sự tăng đột biến việc sử dụng các chất cấm khác không phải là heroin. Đó là: thuốc lắc, hàng đá, cỏ, cần sa,… Những chất này không tác động lên thụ thể opioids như heroin mà nó tác động lên các thụ thể khác như dopamin, serotinin,… Do vậy methadone không có tác dụng điều trị với những người nghiện các chất trên. Methadone CHỈ có tác dụng điều trị nghiện Heroin.

Hiện nay có rất nhiều hiểu sai xoay quanh việc sử dụng methadone. Mong rằng bài viết trên có thể phần nào xóa bỏ những hiểu nhầm này.  Từ đó người bệnh có thể tuân thủ tốt hơn trong điều trị. Methadone CHỈ có thể điều trị nghiện do heroin chứ không điều trị nghiện do các loại ma túy khác. Nghiện là một tình trạng mãn tính. Để cai nghiện một thứ gì đó đòi hỏi người bệnh phải nỗ lực rất nhiều. Bên cạnh dùng thuốc để cai nghiện, còn rất nhiều biện pháp hỗ trợ. Điều quan trọng là bạn không phải chiến đấu một mình trong công cuộc khó khăn này. 

Bác sĩ Lê Hoàng Ngọc Trâm