1. Thuốc Phenobarbital là gì?

• Phenobarbital là thuốc chống co giật thuộc dẫn xuất của acid barbituric. 

• Thuốc hoạt động bằng cách tăng cường tác dụng ức chế synap của acid gama aminobutyric (GABA) ở não gây ức chế thần kinh trung ương.

2. Chỉ định của thuốc Phenobarbital

• Điều trị các cơn động kinh (trừ động kinh cơn nhỏ) như động kinh cơn lớn, động kinh rung giật cơ, động kinh cục bộ.

• Ngoài ra, có thể dùng Phenobarbital trong phòng co giật do sốt cao tái phát ở trẻ nhỏ.

• Không những vậy, việc sử dụng Phenobarbital có thể giúp điều trị tình trạng vàng da sơ sinh, người bệnh mắc chứng tăng bilirubin huyết không liên hợp bẩm sinh. Hoặc các đối tượng không tan huyết bẩm sinh và người bệnh ứ mật mạn tính trong gan.

3. Không nên dùng thuốc Phenobarbital nếu

• Người bệnh quá mẫn với Phenobarbital hoặc dị ứng với bất cứ thành phần nào khác.

• Các đối tượng bị suy hô hấp nặng, có khó thở hoặc tắc nghẽn đường thở.

• Tình trạng rối loạn chuyển hóa porphyrin.

• Ngoài ra, không dùng Phenobarbital nếu bị suy gan nặng.

4. Cách dùng thuốc Phenobarbital hiệu quả

4.1. Cách dùng

• Phenobarbital có thể uống, tiêm dưới da, tiêm bắp sâu và tiêm tĩnh mạch chậm.

• Không khuyến nghị thực hiện tiêm dưới da gây kích ứng mô tại chỗ.

• Trường hợp tiêm tĩnh mạch được dành cho điều trị cấp cứu các trạng thái co giật cấp.

• Nếu đã dùng Phenobarbital dài ngày, khi muốn ngừng thuốc phải giảm liều dần dần để tránh hội chứng cai thuốc.

• Lưu ý, khi chuyển sang dùng thuốc chống co giật khác, phải giảm liều Phenobarbital dần dần trong khoảng 1 tuần, đồng thời bắt đầu dùng thuốc thay thế với liều thấp.

4.2. Liều lượng

• Liều lượng tùy thuộc từng người bệnh.

• Lưu ý: nồng độ Phenobarbital huyết tương 10 microgam/ml gây an thần và nồng độ 40 microgam/ml gây ngủ ở phần lớn người bệnh.

• Nồng độ Phenobarbital huyết tương > 50 microgam/ml có thể gây hôn mê.

• Nồng độ > 80 microgam/ml có khả năng gây tử vong.

• Do đó, cần lưu ý, dù ở tình trạng bệnh nào thì tổng liều dùng hằng ngày nên ở trong giới hạn ≤ 600 mg.

5. Tác dụng phụ

• Buồn ngủ.

• Hồng cầu khổng lồ trong máu ngoại vi.

• Rung giật nhãn cầu, mất điều phối động tác, sợ hãi, bị kích thích, lú lẫn.

• Nổi mẩn do dị ứng (hay gặp ở người bệnh trẻ tuổi).

• Còi xương, nhuyễn xương, loạn dưỡng đau cơ (gặp ở trẻ em khoảng 1 năm sau khi điều trị), đau khớp.

• Rối loạn chuyển hóa porphyrin.

• Xuất hiện hội chứng Lyell (có thể tử vong).

• Mặc dù với tần suất rất hiếm nhưng người bệnh có thể bị thiếu máu hồng cầu khổng lồ do thiếu hụt acid folic.

6. Tương tác xảy ra khi dùng thuốc Phenobarbital

• Phenytoin.

• Acid valproic.

• Carbamazepin.

•  Alprenolol, metoprolol, propranolol (các thuốc chẹn beta).

• Digitoxin.

• Disopyramid.

• Hydroquinidin và quinidin.

• Thuốc tránh thai theo đường uống, khi được dùng đồng thời.

• Các thuốc chống đông dùng đường uống.

• Acid folic.

• Corticoid dùng toàn thân.

• Methotrexat.

• Ciclosporin.

• Levothyroxin.

• Doxycyclin.

• Các thuốc chống trầm cảm ba vòng.

• Rượu.

7. Những lưu ý khi dùng thuốc Phenobarbital

• Lưu ý khi dùng thuốc trên người bệnh đã từng bị nghiện ma túy, nghiện rượu, suy thận hoặc người bệnh cao tuổi.

• Việc dùng Phenobarbital lâu ngày có thể gây lệ thuộc thuốc.

• Đặc biệt, không được ngừng thuốc đột ngột ở người bệnh mắc bệnh động kinh.

• Cẩn thận khi dùng thuốc trên người bệnh bị trầm cảm.

8. Các đối tượng sử dụng đặc biệt

8.1. Phụ nữ mang thai

• Phenobarbital qua được nhau thai.

• Việc dùng Phenobarbital điều trị động kinh ở người mang thai có nguy cơ gây nhiều ảnh hưởng tới thai nhi.

• Do đó, cần cân nhắc cẩn thận giữa lợi ích và nguy cơ trước khi quyết định dùng.

8.2. Phụ nữ cho con bú

• Phenobarbital được bài tiết vào sữa mẹ.

• Đối với trẻ bú mẹ, thuốc được thải trừ chậm hơn, gây tích lũy làm nồng độ thuốc trong máu trẻ > người mẹ và gây tác dụng an thần cho trẻ. 

• Phải theo dõi nồng độ Phenobarbital ở trẻ để tránh mức gây độc.

• Tuy nhiên, vẫn phải cân nhắc một cách cẩn thận trước khi quyết định dùng thuốc.

9. Xử trí khi quá liều Phenobarbital

9.1. Triệu chứng

• Dùng liều cao gấp 10 lần liều thường dùng gây ngủ sẽ gây ra phản ứng nghiêm trọng.

• Trường hợp tử vong thường xảy ra khi nồng độ Phenobarbital trong máu > 80 microgam/ml.

• Khi quá liều, Phenobarbital có thể:

  • Gây ức chế hệ thần kinh trung ương từ mức ngủ đến hôn mê sâu rồi tử vong.

  • Ức chế hô hấp, có thể đến mức có nhịp thở Cheyne-Stokes.

  • Giảm thông khí trung tâm, tím tái, giảm thân nhiệt, mất phản xạ, nhịp tim nhanh, hạ huyết áp, tiểu tiện ít.

• Nếu quá liều nặng thường xuất hiện hội chứng sốc điển hình:

  • Thở chậm, trụy mạch, ngừng hô hấp và có thể tử vong.

  • Các biến chứng nặng có thể gây tử vong gồm viêm phổi, phù phổi, suy thận.

  • Ngoài ra có thể gặp các biến chứng khác như suy tim sung huyết, loạn nhịp tim, nhiễm khuẩn đường tiết niệu.

9.2. Xử trí

• Nếu bệnh nhân mới dùng thuốc trong vòng 1 giờ, có thể rửa dạ dày.

• Nếu nhiều hơn thì dùng than hoạt đưa vào dạ dày qua ống thông đường mũi là cách điều trị được ưa dùng nhất trong cấp cứu ngộ độc Phenobarbital.

• Lưu ý, tập trung chủ yếu là điều trị hỗ trợ làm giảm nhẹ triệu chứng.

• Nếu người bệnh bị ngộ độc nặng, vô niệu hay bị sốc thì nên thẩm phân màng bụng hay lọc máu thận nhân tạo.

10. Xử trí khi quên một liều Phenobarbital

• Dùng ngay sau khi nhớ ra đã quên liều.

• Nếu liều đã quên kề với liều kế tiếp thì bỏ qua liều đã quên và dùng theo đúng lịch trình dùng thuốc.

• Không dùng gấp đôi liều với mục đích bù vào liều đã quên.

11. Cách bảo quản

• Để thuốc Phenobarbital tránh xa tầm tay của trẻ em và thú cưng trong nhà.

• Bảo quản thuốc ở nơi khô ráo thoáng mát. Tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng hoặc để thuốc ở những nơi ẩm ướt.

• Nhiệt độ bảo quản tốt nhất là < 30°C.

Bên trên là những thông tin sử dụng thuốc Phenobarbital. Hãy gọi ngay cho bác sĩ nếu xuất hiện bất kỳ một triệu chứng nào bất thường để có thể được xử trí và hỗ trợ kịp thời nhé!

                                                                                                                                             Nguồn: Youmed